सामाजिक सुरक्षामा खर्च गर्ने नेपालको क्षमता छैन : अर्थमन्त्री

• नेपालमा क्षमताभन्दा पनि बढी सामाजिक सुरक्षामा खर्च।
• अर्थतन्त्र सकारात्मक बाटोमा छ ।
• कसिलो मौद्रिक नीतिले अर्थतन्त्र चलायमान बन्न सकेन ।

काठमाडौं ।।

अर्थमन्त्री डा. प्रकाशशरण महतले नेपालमा क्षमताभन्दा पनि बढी सामाजिक सुरक्षामा खर्च भइरहेको बताएका छन् । मंगलबार अर्थ समितिको बैठकमा बोल्दै अर्थमन्त्री डा. महतले यस्तो बताएका हुन् । पछाडि परेको समुदाय, जेष्ठ नागरिकलगायत सबैलाई सामाजिक सुरक्षा खर्च दिइरहेको र यसबाट पछाडि फर्किन नसक्ने भन्दै उनले अब निर्णय गर्दा विचार गर्नुपर्ने बताए ।

‘अब तल्लो वर्ग, समूह विपन्न वर्गको तथ्याङ्‍क आउँदैछ, जो निश्चित आयभन्दा तल छ, उनीहरुलाई लक्षित गरेर हामी सामाजिक सुरक्षाका कार्यक्रम सञ्चालन गछौं,’ उनले भने । जसलाई आवश्यक छ, उसलाई सामाजिक सुरक्षा, अनुदान अथवा भत्ता दिनु पर्ने र आवश्यक नपर्ने वर्गमा सरकारले थप खर्च गर्नुपर्ने नीति ल्याइने उनको भनाइ छ । यसो हुँदा आगामी दिनमा खर्च व्यवस्थापन सहज हुने उनको भनाइ छ ।

अर्थतन्त्र सकारात्मक बाटोमा छ

अहिले अर्थतन्त्रको समग्र अवस्था सकरात्मक बाटोमा उन्मुख रहेको, यद्यपि समस्यामुक्त भइनसकेको उनले बताए । उनले भने, ‘कुनै पनि देश अर्थतन्त्र समस्यामुक्त हुँदैन । समस्या आइरहन्छ, समाधानको बाटो पहिल्याउँदै जानुपर्छ ।’

२००७ सालपछि मात्रै भौतिक विकासको सुरु गरेको सन्दर्भ निकाल्दै उनले यस कालखण्डमा राजनीतिक आरोह अवरोहबाट गुज्रिनु परेकाले हामी भौतिक विकासमा पछाडि परेको समेत बताए ।

‘आवश्यकताको तुलनामा पूरा गर्न नसकेका कुरा धेरै छन् । माग धेरै छ, पूरा गरेका कुरा कम छ । यस अर्थ असन्तुष्टि आउनु स्वभाविक हो,’ उनले भने, ‘हामीले निर्णायक रुपमा सुधार गरेर लैजानुपर्छ । समग्र राज्य संरचना, आम नागरिकलगायत हामी सबैको सक्रियता जरुरी छ ।’ अर्थतन्त्र चलायमान बनाउन अर्थ मन्त्रालय समन्वयकारी भूमिका रहेको उनले बताए ।

कसिलो मौद्रिक नीतिले अर्थतन्त्र चलायमान बन्न सकेन

अथमन्त्री डा. महतले राजस्व संकलनमा समस्याका बीचमा पनि प्रगति भइरहेको दावि गरे । गत वर्षभन्दा ० दशमलब ५२ प्रतिशत बढी राजस्व उठेको भन्दै उनले यस वर्ष कसिलो मौद्रिक नीतिले अर्थतन्त्र चलायमान हुन नसकेको समेत बताए ।

‘कसिलो मौद्रिकत नीतिले आवश्यक मुद्रा प्रवाह अर्थतन्त्रमा भएन । ब्याजदर बढ्यो, यसले गर्दा निजी क्षेत्रबाट लगानी बढेन, पूँजीगत खर्च त्यही रुपमा हुन सकेन । जसले गर्दा अर्थतन्त्र भनेजति चलायमान भएन,’ उनले भने ।

एकातिर आयात कम हुँदा भन्सार कम उठेको र अर्कोतिर आन्तरिक अर्थतन्त्र चलायमान नहुँदा राजस्व कम उठेको उनको भनाइ छ । सम्पन्न र कर तिर्नुपर्ने स्थितिमा रहेकाहरुलाई करको दायरामा ल्याएका कारण आगामी वर्ष राजस्व बढ्ने उनले बताए । आउँदो वर्ष हाम्रो अर्थतन्त्र चलायमान हुने संकेतहरु देखिन थालेको मन्त्री डा. महतको दावि छ । समयसीमाभित्र बजेट कार्यान्वयनका लागि कर्मचारीलाई निर्देशन दिएको उनको भनाइ छ ।

प्रशासनिक खर्च घटाउन सबै समर्पित हुनुपर्ने भन्दै उनले उनले भने, ‘साना-साना बचतबाट हामीले ठूलो बचत गर्न सक्छौं । बचत गर्ने काममा हामी सबै गम्भीर भइयो भने ठूलो बचत हुन्छ । यो ठूलो बचतलाई हामी सही ठाउँमा उपयोग गर्न सक्छौं । यसो भयो भने श्रोत र साधनको हाहाकार रहँदैन ।’

• संसद विघटन